تاريخـچه ارجـمند :

درانتهاي شمال غرب شهرارجمند ودرارتفاع 2188متري ازسطح دريا ودردامنه غربي تپه هايي كه درسمت جنوب آن خانه هاي اهلي شهرارجمند احداث گرديده است مقبره هايي وجود دارد كه اهالي محل آن را12تن يا دوازده امام مي نامند براساس عقايد ريش سفيدان محلي يكي ازخوانين آن زمان بنام حرمت الملوك كه ازسياستمداران بود(وخانمي عفيفه وپاكدامن بود) شبي از شبها خواب مي بيند كه درشمال غرب آبادي ارجمند دوازده تن ازمعصومين كه اسامي آنها دربحرالانصاب مي باشد مدفون هستند ودرخواب مكلف مي شود كه باهزينه خود براي آنها بقعه بنا نمايد فرداي آنروز تمامي روحانيون منطقه وحاكمان شهر رابه ارجمند فرا مي خواند وخوابي را كه ديده براي آنها بازگو مي نمايد وتصميم برساخت وساز بقعه هاگرفته مي شود ازطرف ديگر ساختن بناها وحمام ونظاير آنها فقط توسط معماري كه در نداي لاهيجان زندگي مي كردانجام مي گرفت وروستاهاي مجاورازساختن چنين بناهايي عاجز بوده اند. فيروزكوه درآن زمان اسم ورسم بصورت حال نداشت روستايي بود كه كه سرراه شمال –تهران قرارداشت مركزحكومت درارجمندبودهمان شبي كه خانم حرمت الملوك خواب مي بيند آن معماري كه هم درروستاي ندا بود خواب مي بيند كه باچندنفرازكارگران ماهربراي ساختن بقعه دوازده تن بايد به روستاي ارجمند برود كه درراستاي ساخت وساز هرروزجلسه اي باحضور دولت مردان آن زمان درسالن سخنراني ارجمند كه نام آن ساختمان دراداره ثبت واسناد بنام عمارت ثبت گرديده تشكيل مي شده است به اطلاع مي رسد چندغريبه براي اداي توضيحات اجازه ورود مي خواهند باكسب اجازه واردمجلس مي شوند وموضوع رامطرح مي نمايند كه درحقيقت واقعيتها براي همه مشخص مي شود ازفرداي آن روز باهمت آن خانم واهالي بقعه وبارگاه به سبك وسليقه آن معمار ساخته مي شود كه هنوز آن معماري بحمدخدا باقي ودرحال مرمت مي باشد زمان تنظيم وقفنامه اماكن متبركه مساجداربعه وديگر مراسم مذهبي ازدرآمد موقوفه براي آنها هزينه درنظر گرفته كه آن هم براي آن سيهه آن عمل ميشود .محوطه اي كه اين مقبره هادرآن واقع شده اند نسبتاً وسيع وداراي بيش از1500مترمربع وسعت بوده وبه نظرمي رسد بيش از900سال قدمت داشته باشد مجموعه بناهاي اين امامزاده ها از مصالح سنگ لاشه و ملات و ساروج ساخته شده اند و در مرمت سال 1382 نماي داخلي همه ي آنها را سفيد ، سقف آنها را شيرواني و بدنه بيروني را با سيمان سفيد اندود كرده اند ورودي امامزاده از جبهه ي جنوب غربي است و در آنجا در چوبي نصب كرده اند بر اساس برخي تحقيقات بنظر ميرسد قبرستان و مجمومه بنا هاي امامزاده 12 تن قدمت 900 ساله داشته و از زمان پيدايش بعنوان محل دفن اموات منطقه مورد استفاده بوده است مطالعات باستان شناسانه در اين محل ميتواند امكان دستيابي به اطلاعات مفيد تر و دقيق تري را فراهم نموده و به اين سوال كه دقيقا” اين محل از چه زماني مورد استفاده قرار گرفته و يا مردم اين نواحي قبل از آن چگونه زندگي ميكرده اند ، پاسخ دهد آنچه مسلم است اين منطقه وسيع و حاصلخيز ارجمند نميتواند داراي پيشينه تاريخي نباشد در مركز روستاي ارجمند و بر بالاي تپه اي كه خانه هاي اهالي بر آن بنا شده است و در ارتفاع 2219 متر از سطح دريا امامزاده كوچكي بنا شده كه به امامزاده محمد و احمد يا دو طفلان يا دو تن شهرت دارد مصالح بناي اصلي كه قدمت آن به قرون هفت و هشت هجري ميرسد از سنگ لاشه سنگ هاي كف رودخانه اي و ملات ساروج است در داخل بناي اصلي مقبره دو قبر با فاصله يك متر در كنار هم قرار دارد و در داخل هر يك از اضلاع برج ، طاق هايي با قوس گهواره اي تعبيه كرده اند تمامي فضاي داخلي امامزاده با ملات گچ اندود شده است .

قدمت تاريخي ارجمند بر اساس اسناد ثبتي از ابتداي تنظيم وقف نامه حاكم ميباشد . ساكنان ارجمند از قديم الايام :پنج طايفه به اسامي خليل ، آلو ، امير، متو ، و توكل يا ( منصور ) بوده اند . وقف نامه (1) تنظيم و با امضاء طوايف مذكور درج گرديد كه تصوير وقف نامه دراداره اوقاف موجود است .سكونت و امكانات سياسي و اجتماعي كه بالغ بر چهارصد سال ميباشد . ارجمند زماني داراي سربازخانه بود كه ارتش وقت در آن آموزش مي ديدند و پس از آموزش به مكان مورد نظر اعزام مي شدند مكان سربازخانه پلاك 964فرعي حال كه بعدازمدتي تخريب شده واكنون تبديل به مسكوني گرديده استومحل استقرار نظامي ها وانباراسلحه انها بوده وحمل سلاحها بوسيله چهارپايان انجام مي گرفت مكان ستوران آنزمان پلاك 924ارجمند درسال ماضي يعني دوران سكونت خوانين ورجال وقت محل دادرسي وقانون گذاري بوده وبخشدار ي حال درآن زمان بنام حكومت وبخشدار حاكم ناميده مي شد داديرا(عدليه )انتظامي (نظميه)نام داشت منهاي فرمانروايان رسمي – ديگر كساني كه برمردم حتي كل منطقه حكومت مي كردندافرادي قاجاريه نژاد مانند قلي خان (منتظم الدوله )صادق خان – مهدي خان ، اميرقاسم خان ، يحيي خان ازباقي ماندگان همان خوانين منطقه كه آثاروابناي باقي مانده ازقدرت ورياست آنها حكايت مي نمايدارجمندمركز نشست وجلسه مذهبيون زمان بود هفته اي يكبارروحانيون منطقه رياست آخوند ملامحمدشفيع كه چهار نسل تابحال نوادگان آن روحاني هستند وشهرت شفيع زاده دارند تشكيل مي گردد حدشرعي وقانوني كه براي قانون حاكم در ايران جاري مي شود ودرآن زمان كليه دادخواهي ودادرسي و… درارجمند انجام واجرا ميگرديد افرادي كه باعلم واجازه آنها محكوم به زندان مي شدند در ارجمند زنداني ساخته بودكه مكان آن دقيقاًبعد از عبور پل درقسمت جنوب ارجمند درحد شرقي مي باشد زنداني مي شدند.

امروزه همان كنده وميله آهني كه در پاي مجرمان مي گذاشتند درمجلس تعزيعه خواني ارجمند به معرض ديد اهالي قرار مي گيرد ساختمان مسكوني يكي از خوانين بنام مصطفي قلي خان درمحلي كه تبديل به مسكوني اهالي شده درفرهنگ نامه اداره ثبت واحوال فيروزكوه بنام عمارت درج شده سالمندان آبادي آنجا ديده اند كه درصورت پرسش شرح خواهند داد فرزند مرحوم مصطفي قلي خان عبدالكريم اميري فيروزكوهي كه نام خورشيد درخشان ادب ايران اسلامي است تحصيلاتش رادرفرنگ و(اروپاي )حال گذرانده وبادريايي ازعلم وحلم به آغوش كشوربازگشته كه حال درمكان زيست مرحوم اميري فيروزكوهي فرزندش دكتر اميربانو (استاد دانشگاه ) وديگر فرزندش بنام مسعود خان بااسم مصطفي قلي خان كه در صدد احياءومرمت ساختمان وباغ برآمده است زندگي مي كنند قلعه قسمت جنوب فيروزكوه باساخت وساز حسن صباح دردوره سلجوقيان انجام شده همان قلعه رادرقسمت شمال غرب ارجمند درمجاورت تنگه احداث ودرامرگ ارجمند هم براي دفاع احتمالي دشمن قلعه رااحداث نمود كه آسياب سنگ درديگر امكانات زيست درآن اجرا وواضح است وهر بيننده اي رامجذوب خود مي نمايد شخص سازنده قلعه براي آخرين دفاع درنمادي كه درقسمت جنوب غرب امرگ قراردارد امكانات جزئي تااينكه دفاعش بي اثر مانده ومغلوب دشمن شده است ازابتداي سياهه ساكنان ارجمند طرفدار ومطيع اوامر مراجع تقليد بوده وقبل از هرچيز صحت كين وحراست ازشعائر اسلام درآمد حاصله ازمنابع طبيعي وديگر نذورات صرف هزينه هاي مذهبي مي گرديده است .

ديگر قدمت تاريخي ارجمند ازنوشته ها وعقدنامه هاي زمان قدمت آن بيش از چهارصد سال رقم مي زند ساخت وساز قلقه (قلاارش)وديگر قلعه ها بنا برصحبتهاي سينه به سينه سالخوردگان محل چنان نقل مي نمايد كه آبادي ارجمند درمراتع مرسوم به چنار بود كه باكشف آثار تنورهاي متعدد صاحبان قلعه درآن آبادي منزل داشتند باكشف گوردسته جمعي كه درمراتع ميرورزان بدست امده حتي ده سردريك چاله پيدا شده است كه بانزاع قبايل وحمله به چنار آن را غارت وباخاك يكسان نموده اندپس از آن ساكنان آن متواري ،حتي سر ازاقليد فارس درآوردند وارجمنديهاي شيراز ازپيشينيان نقل و ميگويند روز وروزگاري ما ساكن چنار ارجمند بودهايم عده اي هم چون از نظر جغرافيايي ارجمند بسيارجاي مناسب براي زيست بوده اسكان مي گزيدند اينها شفاهي سينه به سينه براي نسلها نقل گرديد وصدقش ازكذبش بيشتر است مشاهده خرابه ها ازآثار باقيمانده درچنار ارجمند درستي آن راثابت ميكند با كاوش وكنكاش درمحدوده مزبور بيشتزر باآثار باستاني وميراث فرهنگي جلب حمايت گردد .

محله حسن آباد فعلي ارجمند قبلاً قبرستان قبل از اسلام بود كه درساخت وساز هاي جديد قبرغيراسلامي مشاهده مي شود ودرشمال پايگاه ارجمند درحال حاضر آثارمتعددي ازقبور مشخص است زماني ارجمند بنام ارجنه درحسن آباد ارجمند بود وآن هم فاقد سند مي باشدوذكر آن در كتابچه فرهنگ ارجمند استفاده دارد.

مراسم سوگواري امام سوم شيعيان حضرت سيدالشهداء(ع) اهالي ارجمند ازشب اول ماه محرم لغايت تا پانزدهم درتكيه ارجمند جمع شده غذا آماده مي نمايندظهر وشب به تكيه برده تاعزاداران تناول نمايند روز تاسوعا اهالي ارجمند براي همدردي وشعائر اسلام باطبل وعلم ودسته هاي زنجيرزني وسينه زني به روستاي شادميهن مي روند باحضوردوروستا درقالب دوگروه ،زينت افزاي مجلس عزا مي باشند متقابلاً روز عاشورا روستائيان شادميهن براساس روش اهالي ارجمند به اين روستا آمده ودركنار هم به سوگ مي نشينند.          

2.  مـوقعيت جـغرافيـايي ارجـمند :

شهر ارجمند بعنوان مركز بخش ارجمند از توابع شهرستان فيروزكوه با مختصات جغرافيايي 35 درجه و 48 دقيقه و 55 ثانيه عرض شمالي و 52 درجه و 30 دقيقه و 42 ثانيه طول شرقي و به ارتفاع 2140 متر از سطح دريا قرارداشته و فاصله آن با مركز شهرستان 25 كيلو متر بوده و شهر ارجمند از شمال به استان مازندران (بخش لاريجان آمل ) جنوب به كوهها و مراتع روستاي سله بن، غرب به حريم روستاي وشتان و از شرق به حريم روستاي شادمهن متصل ميباشد و وسعت حريم شهر بالغ بر 350 هكتار بوده و داراي 7 محله شامل سادات محله ، امامزاده يا بالا تپه ، كردر ، گوبندسر، جركيله، حسن آباد .

3.  موقعيت اقليمي ارجمند :

با توجه به شرايط مكاني ارجمند و بدليل كوهستاني بودن و ارتفاع از سطح دريا متوسط درجه حرارت ساليانه 4/8 سانتي گراد و ميزان بارندگي ساليانه 8/281 ميلي متر و شرايط جوي ارجمند از ساير روستاهاي اطراف و همچنين مركز شهرستان در وضعيت خوب و مطلوبي برخوردار بوده و از اينرو در فصول بهار و تابستان هم داراي بارشهاي فصلي در منطقه بوده كه اين امر سبب گرديد منطقه داراي طبيعت سرسبز ، رودخانه و چشمه سار هاي فراوان و متعددي باشد و احداث سد نمرود توسط وزارت نيرو در همجوار حريم شهر ارجمند در آينده سبب دگرگوني در شرايط آب و هوايي منطقه و بويژه جذب توريسم در بخش طبيعت گردي خواهيم بود .

4. اوضاع فرهنگي و اجتماعي و سياسي :

شهر ارجمند بدليل دارا بودن تاريخچه و قدمت كهن ميتوان رشد و توسعه يافتگي در ساختار فرهنگي و اجتماعي را در سطح جامعه مشاهده نمود در گذشته ارجمند داراي بيشترين آمار دانش آموز حتي در تمام سطوح و مقاطع تحصيلي (ابتدايي ، راهنمايي ، دبيرستان ) بوده كه بدليل نبود برخي از امكانات رفاهي ، بهداشتي ، آموزشي و اشتغال در دهه 60 و 70 ما شاهد مهاجرت اهالي به ساير شهرهاي همجوار بوده ، اين شهر زادگاه شاعرنامي معاصر استاد اميري فيروزكوهي بوده كه حدود 85% از اهالي ساكن دائم به سواد بوده و در طول انقلاب چه در زمان انقلاب اسلامي و همچنين 8 سال دفاع مقدس اهالي خونگرم ارجمند نقش بسزايي را ايفا نموده كه تعداد د29 شهيد و 13 آزاده و 34 ايثار گر و 2 جانباز ميباشد و در تمام صحنه هاي سياسي حضوري فعال دارند.